അവ്വപുരുഷന്‍ (ബൂട്ടിസ്) ഒന്നു പരിചയപ്പെട്ടു കളയാം

അവ്വപുരുഷന്‍ (ബൂട്ടിസ്)

തുലാം നക്ഷത്രഗണത്തിനും കന്നി നക്ഷത്രഗണത്തിനും വടക്കുമാറി കാണപ്പെടുന്ന ഒരു ഗണമാണ് അവ്വപുരുഷന്‍ അഥവാ ബൂട്ടിസ്. ഇതിലെ arcturus (α-bootes) എന്ന നക്ഷത്രമാണ് ചോതി. തുലാം ഗണത്തിലാണ് ഈ നക്ഷത്രം ഉള്‍പ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്. 36.71 പ്രകാശവര്‍ഷം അകലെയുള്ള ഈ നക്ഷത്രം വളരെ തിളക്കമുള്ള നക്ഷത്രങ്ങളില്‍ നാലാം സ്ഥാനത്തുള്ള ഒന്നാണ്. വളരെ എളുപ്പം കണ്ണില്‍ പെടുന്ന ഈ നക്ഷത്രത്തിന്റെ കാന്തിമാനം 0.15 ആണ്. കേവല കാന്തിമാനമാകട്ടെ -0.11 ഉം.

വടക്കേ അറ്റത്ത് കാണപ്പെടുന്ന നെക്കാര്‍ (Nekkar) എന്ന നക്ഷത്രമാണ് ബീറ്റ നക്ഷത്രം. 3.45 കാന്തിമാനമുള്ള ഈ നക്ഷത്രം 218.75 പ്രകാശവര്‍ഷം അകലെയാണ്. സെഗിനസ് എന്ന ഗാമ നക്ഷത്രം 85 പ്രകാശവര്‍ഷം അകലെ 3 കാന്തിമാനത്തോടെയുള്ള നക്ഷത്രമാണ്. ഇസ്സാര്‍ എന്ന ε നക്ഷത്രത്തിന്റെ കേവലകാന്തിമാനം -1.54 വരുമെങ്കിലും 210 പ്രകാശവര്‍ഷത്തോളം അകലെയായതിനാല്‍ ദൃശ്യകാന്തിമാനം 2.5 മാത്രമേ വരൂ. മഫ്റിഡ് (muphrid) എന്ന നക്ഷത്രം ബൂട്ടിസിന്റെ തെക്കേ അറ്റത്താണ്. 2.65 ദൃശ്യകാന്തിമാനമുള്ള ഈ നക്ഷത്രം 37 പ്രകാശവര്‍ഷം അകലെയാണ്.

തുലാം നക്ഷത്രഗണം

തുലാം നക്ഷത്രഗണം

തുലാസിന്റെ ആകൃതിയുള്ള നക്ഷത്രഗണമാണിത്. ആല്‍ഫ, ബീറ്റ, ഗാമ എന്നീ നക്ഷത്രങ്ങളെ ചേര്‍ത്ത് വിശാഖം എന്നു പറയാറുണ്ട്. ചിലര്‍ ആള്‍ഫ നക്ഷത്രത്തെ മാത്രമായും വിശാഖമായി പരിഗണിക്കാറുണ്ട്. നക്ഷത്രപ്പാന തുടങ്ങിയ പഴയ കൃതികളില്‍ പറയുന്ന വിശാഖം എന്നാല്‍ ഇതില്‍ നിന്നും വളരെ മാറിയാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഇതില്‍ ആല്‍ഫ നക്ഷത്രം ശരിക്കും ഒരു ഇരട്ട നക്ഷത്രമാണ്. 2.75 കാന്തിമാനം ഉള്ള zubenelgenubi എന്ന താരവും 5.5 കാന്തിമാനം ഉള്ള ഒരു മങ്ങിയ നക്ഷത്രവും കൂടിച്ചേര്‍ന്നതാണിത്. ഏതാണ്ട് 77 പ്രകാശവര്‍ഷം അകലെയാണ് ഈ താരകങ്ങള്‍. നല്ല ശക്തിയേറിയ ടെലിസ്കോപ്പിലൂടെ ഇത് വേര്‍തിരിച്ച് കാണാവുന്നതാണ്. ബീറ്റ നക്ഷത്രമായ zubeneschamali 2.6 കാന്തിമാനം ഉള്ള നക്ഷത്രമാണ്.

കാന്തിമാനം അനുസരിച്ച് നോക്കിയാല്‍ ആല്‍ഫ ആകേണ്ടിയിരുന്നത് ഈ നക്ഷത്രമായിരുന്നു. ചില നക്ഷത്രമാപ്പുകളില്‍ അങ്ങിനെ കാണാറുണ്ട്. ഒരു നക്ഷത്രഗണത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രഭ കൂടിയ നക്ഷത്രത്തെയാണ് ആല്‍ഫ എന്നു വിളിക്കാറ്. 160 പ്രകാശ വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കപ്പുറത്താണ് ഈ നക്ഷത്രത്തിന്റെ സ്ഥാനം. 3.9 കാന്തിമാനം ഉള്ള ഗാമ നക്ഷത്രം 3.9 പ്രകാശവര്‍ഷവും 3.25 കാന്തിമാനം ഉള്ള സിഗ്മ നക്ഷത്രം 292 പ്രകാശവര്‍ഷവും അകലെയാണ്. ബൂട്ടിസ് എന്ന ഗണത്തിലെ ഏറ്റവും തിളക്കമുള്ള ചോതി നക്ഷത്രം തുലാം രാശിയുടെ ഭാഗമാണ്.